Zdobienie paznokci, malowanie, manicure. Lakiery do paznokci

Pierwsze doniesienia dotyczące zdobienia paznokci pochodzą już ze starożytności. Moda ta zapoczątkowana została przez ludzi należących do wyższych klas społecznych, którzy nie musieli wykonywać prac ręcznych. W starożytnych Chinach ludzie dekorowali swoje paznokcie za pomocą ziołowych ekstraktów wykonanych z płatków róży, niecierpków i orchidei oraz "lakieru", który powstawał głównie z gumy arabskiej, białka jaj, wosku pszczelego i żelatyny.

Historia zdobienia paznokci

Mieszanki przybierały różnorakie kolory począwszy od różowego i czerwonego, aż po burgundy i czernie, które były zarezerwowane na wyłączność rodziny królewskiej.

Podobnie postępowali starożytni Babilończycy i Egipcjanie, którzy malowali paznokcie mieszankami składającymi się z henny i suszonych liści. Kobiety malowały swoje paznokcie w dni powszednie, mężczyźni tylko przed walką. W XVII i XVIII wieku odnotowano zapiski europejskich sądów królewskich wspominające o lakierowanych paznokciach. Natomiast w XIX wiecznych książkach kucharskich pochodzących z Anglii i Ameryki znaleźć można wskazówki dotyczące malowania paznokci.

Lakiery do paznokci

Współczesne lakiery do paznokci powstały najprawdopodobniej dzięki Michelle Menard, która opracowała lakier do paznokci na bazie farb samochodowych. W latach 30-tych najczęściej wybieranym kolorem była czerwień, masową produkcję lakierów zapoczątkował Charles Revson, założyciel firmy Revlon. Był to okres największego wzrostu popularności tego kosmetyku. Już w latach 40-tych lakier do paznokci stał się obowiązkowym elementem wyposażenia kobiecej kosmetyczki.

Skład lakierów do paznokci

Podstawowa technologia wytwarzania i skład lakierów do paznokci jest praktycznie niezmienny od ponad 70 lat. Podstawowe składniki to:

• środki tworzące film,
• plastyfikatory,
• żywice,
• pigmenty,
• rozpuszczalniki.

Najczęściej wykorzystywanym środkiem tworzącym film jest nitroceluloza. Jest to środek wybuchowy, dlatego stosuje się ją w postaci 30% mieszaniny z etanolem lub izopropanolem. Otrzymywana głównie z bawełny, odpowiada za trwałość, twardość i przyczepność do podłoża. Jako inne substancje filmotwórcze stosuje się również poliuretany, poliamidy oraz octan celulozy.

W celu zapewnienia połysku, elastyczności i przyczepności stosowane są plastyfikatory. Jednym z najczęściej używanych jest żywica tolueno-sulfonamido-formaldehydowa. Plastyfikator ten otrzymywany jest w reakcji polimeryzacji formaldehydu, lecz nie zawiera jego wolnej formy. Jego zastosowanie maleje w ostatnim czasie ze względu na własności uczulające. innym typem plastyfikatorów są żywice tosylamido-epoksydowe, akrylowe, winylowe, arylo-alkilosulfonylo-uretanowe oraz bardzo rzadko używane żywice naturalne.

Środkami, które wpływają na szybkość schnięcia i łatwość aplikacji są rozpuszczalniki.

Do najczęściej stosowanych należą m. in.:

• octan etylu,
• octan n-propylu,
• octan n-butylu,
• toluen,
• ftalan dibutylowy,
• aceton.

Rozpuszczalniki różnią się temperaturą wrzenia, a co za tym idzie czasem wysychania. Dzięki użyciu mieszanin można zrównoważyć czas schnięcia lakieru do najbardziej optymalnych parametrów. Rozpuszczalniki są używane także jako zmywacze do paznokci i środki do usuwania skórek. Podczas produkcji zmywaczy dodawane są lipidy np. olej rycynowy, lanolina, oliwa z oliwek, które mają za zadanie niwelować ich działanie wysuszające. Do usuwania skórek stosuje się roztwory na bazie wodorotlenku sodu, potasu, fosforanu trójsodowego i trietanolaminy, z dodatkiem substancji zapachowych i humektantów, mających zdolność do trwałego wiązania i zatrzymywania wody z otoczenia, takich jak gliceryna lub glikol propylenowy.

Jednymi z najważniejszych składników lakierów są substancje nadające kolor. Należą do nich związki pochodzenia organicznego oraz nieorganicznego, np. tlenki metali, głównie dwutlenek tytanu, dwutlenek chromu i tlenki żelaza. Dodawane są także składniki, dzięki którym uzyskiwany jest perłowy efekt, np. proszek pozyskiwany z rybich łusek, mika i guanina. Wiele barwników zapisanych w składzie na opakowaniu produktu posiada swą nazwę zakodowaną w postaci skrótu literowego.

Główną wadą pigmentów jest ich częste wytrącanie się. Z tego powodu konieczne jest stosowanie szeregu stabilizatorów zapobiegającym osiadaniu cząstek. Stosuje się m. in. bentonit - surowiec naturalny, powstający ze skał wulkanicznych, lub hektoryt stearalkonium - czwartorzędową sól amoniową, powstającą w reakcji hektorytu i chlorku stearalkonium.

Substancje chemiczne stosowane w lakierach do paznokci wzbudzają dużo wątpliwości dotyczących ich wpływu na zdrowie użytkowników. Istnieje wiele doniesień medycznych i naukowych przemawiających na ich niekorzyść. W wyniku stosowania pierwszych lakierów zgłaszano wiele przykładów skutków ubocznych, takich jak:

• alergie,
• nadwrażliwość na lakier, w tym uszkodzenia płytki paznokci,
• ataki astmy,
• a nawet wypadanie włosów.

Badania naukowe wskazują na prawdopodobne działanie kancerogenne związków, obecnych w składzie produktów kosmetycznych stosowanych podczas ozdabiania paznokci. Należą do nich m. in. formaldehyd, biel tytanowa i nadtlenek benzoilu. Dodatkowo udowodniono, że popularnie stosowane rozpuszczalniki takie jak aceton, toluen i ftalan dibutylu mają wpływ na rozwój nowotworów hormonozależnych, do których należą np. nowotwory jajnika i sutka.

Firmy kosmetyczne co roku wprowadzają na rynek nowe lakiery i zmywacze do paznokci o zmodyfikowanym składzie. Starają się wyeliminować potencjalnie szkodliwe składniki i tworzyć produkty przyjazne środowisku i użytkownikom. Pojawiają się jednak nowe techniki ozdabiania paznokci, które bazują na kosmetykach zawierających składniki drażniące i powodujące alergie. Jednymi z nowych metod są: manicure hybrydowy, żelowy i akrylowy.

Rodzaje zdobienia paznokci

1. Metoda akrylowa

Jest podstawową techniką tworzenia i przedłużania paznokci. Do jej wykonania potrzebne są płyny i proszki. Płyn jest najczęściej mieszaniną monomerów pochodnych akrylowych, w tym metakrylan metylu i metakrylan etylu. W jego składzie znaleźć można substancje dodatkowe takie jak katalizatory, stabilizatory, np. hydrochinon, barwniki i plastyfikatory. Proszek natomiast ma postać drobnego pudru i składa się z pochodnych arylowych w postaci polimerów, polimetakrylan metylu i polimetakrylanu etylu.

Puder zostaje wymieszany z proszkiem, w wyniku czego na płytce paznokciowej zachodzi reakcja polimeryzacji. Przed nałożeniem masy akrylowej płytka paznokcia zostaje dokładnie zmatowiona i odtłuszczona przy użyciu preparatów kosmetycznych na bazie alkoholu (np. izopropanol). Część kosmetyczek w celu lepszej przyczepności akrylu do naturalnej płytki stosuje podkład tzw. primer, najczęściej kwas metakrylowy. Po wyschnięciu i spolimeryzowaniu warstwy akrylowej paznokcie są poddawane koloryzacji.

2. Metoda żelowa

Drugą metodą pozwalającą wymodelować paznokcie do wymarzonego kształtu i długości jest metoda żelowa. Główny produkt stanowi tu żel światło-utwardzalny w promieniowaniu UV, które jest emitowane przez specjalne lampy. Skład żelu jest zbliżony do wcześniej omawianego akrylu. Jako główne składniki można wyróżnić metakrylany, dimetakrylany, akrylany uretanowe, estry akrylowe, zagęszczacze, barwniki oraz benzofenon, który absorbuje światło. Promieniowanie UV jest niezbędne do zainicjowania reakcji polimeryzacji, a co za tym idzie utwardzenia żelu.

3. Metoda hybrydowa

Trzecią metodą ozdabiania paznokci jest manicure hybrydowy. Powszechnie stosowany w profesjonalnych salonach kosmetycznych, jak i w domowym zaciszu. Jest to połączenie klasycznego i żelowego manicure. Lakier hybrydowy składa się z polimetakrylanów i katalizatorów, które wywołują reakcję polimeryzacji pod wpływem promieniowania UV. Jego niewątpliwą zaletą w porównaniu ze standardowym lakierem jest długotrwała wytrzymałość i gładkie, błyszczące wykończenie. Zwykły lakier do paznokci utrzymuje się na płytce w nienagannym stanie od 2 do maksymalnie 7 dni. Prawidłowo wykonany manicure hybrydowy pozostaje na paznokciach nawet przez 3 tygodnie.

Wykonanie manicure hybrydowego krok po kroku

Wykonanie manicure hybrydowego składa się z czterech części.

1. Pierwszy etap polega na mechanicznym zmatowieniu płytki paznokcia i odtłuszczeniu jej powierzchni. Do odtłuszczania używa się preparatu na bazie alkoholu izopropylowego.
2. Kolejnym etapem jest nałożenie bazy. Bazę stanowi mleczny lakier, o wysokiej zawartości żywic i plastyfikatorów. Powłoka bazowa wpływa na polepszenie przyczepności i pozwala stworzyć na płytce paznokcia jednolitą powłokę.
3. W trzecim etapie nakładany jest lakier hybrydowy zawierający pigmenty. Na tym etapie wykonywane są wszelkie wzory i zdobienia. Każda warstwa lakieru oraz bazy jest utwardzana w lampie UV. Czas ekspozycji na promieniowanie zależy od rodzaju lampy i jej mocy. Trzeci z etapów wykonywania manicure hybrydowego przedstawiono na poniższym rysunku.
4. Ostatnią warstwę stanowi tak zwany "top coat". Jest to lakier nawierzchniowy, w składzie którego zastosowano żywice o wysokiej zawartości części stałych oraz rozpuszczalniki o niższej temperaturze wrzenia. Warstwę należy koniecznie utwardzić w lampie UV, a następnie przetrzeć paznokcie wacikiem nasączonym w alkoholu izopropylowym w celu usunięcia lepkiego filmu.

Wadą manicure hybrydowego jest trudność w usuwaniu lakieru. Do tego celu należy użyć zmywacza na bazie acetonu. Paznokcie zostają owinięte wacikiem nasączonym acetonem przez około 15 min. Tak długa ekspozycja na ten odczynnik może powodować wysychanie płytki paznokci i skóry dłoni. Złuszczające się warstwy usuwane są mechanicznie, najczęściej za pomocą drewnianej szpatułki.

Wady stosowania manicure

Uszkodzenia płytki paznokcia wynikające ze stosowania lakierów żelowych i hybrydowych są dość powszechnym zjawiskiem. Dochodzi do nich zwłaszcza podczas złego wykonania zabiegu i mechanicznego zrywania lakieru, które prowadzi do onycholizy pourazowej. Wynika to z faktu, że przyczepność lakieru hybrydowego jest silniejsza niż przyczepność płytki do łożyska paznokcia.

Niezwykle ważną kwestią jest zachowanie odpowiedniej higieny podczas zabiegu. Wszelkie narzędzia powinny być jednorazowe lub poddane sterylizacji w autoklawie. Należy unikać usuwania skórek i czyszczenia pod paznokciami ostrymi przedmiotami. Usunięcie naskórka umożliwia wnikanie drobnoustrojów i czynników środowiskowych do proksymalnej części paznokcia, co powoduje często ostrą i przewlekłą zanokcicę. Wtórna kolonizacja bakterii z gatunku Pseudomonas prowadzi do powstawania opisywanego wcześniej zespołu zielonych paznokci.

Dodatkowo manicure żelowy i hybrydowy powoduje zniszczenie podstawy płytki paznokcia, która staje się szorstka i wykazuje zniszczenie mostków disiarczkowych. Na płytce pojawiają się widoczne białe smugi. Ten rodzaj przebarwienia nazywany lekonychią lub bielactwem paznokci jest spowodowany degranulacją keratyny. Zazwyczaj ustępuje w ciągu kilku tygodni, jednak w ciężkich przypadkach może utrzymywać się aż do czasu całkowitego zrośnięcia paznokcia.

Opisano także przypadki powstawania zmian łuszczycowych objawiających się nadmiernym łuszczeniem skóry pod paznokciem podczas długotrwałego noszenia manicure żelowego i hybrydowego. Testy płatkowe wykryły alergię kontaktową spowodowaną akrylanami. Widoczne są również skutki matowienia płytki i usuwania lakieru poprzez moczenie w acetonie. Osoby stosujące ten typ manicure przez długi czas zmagają się z kruchością i zwiotczeniem płytki. Paznokcie wykazują obszar, na którym widać, że płytka staje się cieńsza, często można zauważyć zaczerwienienia, co wynika z większej widoczności naczyń krwionośnych, defekt ten nazywany jest zwiotczeniem płytki paznokcia.