Toksyczna relacja - czym jest, jak sobie z nią radzić?

Toksyny kojarzą się nam negatywnie: z czymś, co niszczy, zatruwa… Z toksycznymi relacjami jest - niestety - dokładnie tak samo: niszczą zdrowe kontakty, sprawiają, że psuje się nam nastrój, spada samoocena i pewność siebie. Ich wpływ na nasze życie jest negatywny, chociaż nie od samego początku. Warto dowiedzieć się, jak rozpoznać toksyczną relację, jaki jest jej wpływ na nas i jak poradzić sobie z taką osobą w naszym życiu.

Toksyczne relacje - czym są?

^{Toksyczna relacja- wzajemne krytykowanie siebie}

Takie zjawisko to kontakt z człowiekiem, którym targają sprzeczne emocje. Z jednej strony pragnie być z kimś blisko i panicznie boi się odrzucenia, a z drugiej nie potrafi zbudować zdrowej relacji międzyludzkiej. Istotą relacji toksycznej jest nieszczerość, krytykowanie drugiej strony oraz stosownie różnorodnych form manipulacji i przemocy psychicznej. Niestety, takie osoby możemy spotkać na swojej drodze bardzo często. Być może są one członkami naszej rodziny lub też… jesteśmy z kimś takim w związku.

1. Toksyczna miłość

^{Toksyczna miłość}

Jak objawia się ona w miłości? Z zewnątrz może wyglądać jak przykład idealnego związku, w środku jednak jest niczym robaczywe jabłko… w toksycznym związku nie ma miejsca na szacunek i zrozumienie, pełen jest on:

• pretensji,
• wypominania błędów,
• nieufności,
• chorobliwej zazdrości.

W normalnym związku jest miejsce i na spontaniczność i na odpowiedzialne decyzje. W zatrutym związku wszystko odbywa się tak, jak chce tego osoba krzywdząca, my nie mamy zbyt wiele do powiedzenia, a i tak to, co powiemy zostanie skrytykowane. W takiej relacji mamy do czynienia z manipulowaniem, w tym z szantażem emocjonalnym. Ukochana osoba posuwać się może również do gróźb i innych form przemocy psychicznej.

2. Toksyczna przyjaźń

^{Toksyczna przyjaźń}

Takie zjawisko bardzo często dotyczy przyjaźni - jak zachowuje się taki "negatywny przyjaciel"? Może udawać najlepszego z nich, być fałszywie lojalny, a tak naprawdę obmawiać nas i wyśmiewać. Nie przyznaje się oczywiście do swoich działań, wypiera się ich i nasz obarcza winą za wszelkie trudności w relacji. Od przyjaciela oczekujemy wsparcia i zrozumienia, od osoby toksycznej otrzymujemy krytykę, zazdrość i wytykanie błędów. Taka osoba deklaruje bliskość z nami oraz chęć pomocy, a tak naprawdę cieszy ją tylko nasze niepowodzenie. Bardzo często taka osoba utrzymuje relację niejako na siłę, a my czujemy się nią zmęczeni, przebywanie z przyjacielem wywołuje u nas negatywne emocje, skłania do nieprzyjemnych refleksji. Czujemy się bezwartościowi, wykorzystywani, niesłusznie oskarżani i krytykowani. Jesteś w takiej relacji i nadal uważasz, że to przyjaźń? Zastanów się, czy zamiast dawać Ci radość i spełnienie, przynosi tylko ból i rozczarowanie?

3. Toksyczny rodzic

^{Toksyczny rodzic}

Niestety, z relacją toksyczną możemy mieć również do czynienia w najbliższej rodzinie, taką osobą może być bowiem nasz… rodzic. Taki rodzic jest nadmiernie kontrolujący, surowy, wymagający ale i często nadopiekuńczy. Stosuje różne formy manipulacji, w tym groźby i szantaż emocjonalny. Nie pozwala dziecku na samodzielność, podejmowanie własnych decyzji. Dla takiego rodzica niedopuszczalna jest myśl o usamodzielnieniu się dziecka, robi wszystko, aby zniechęcić pociechę do potencjalnych partnerów i uzależnić ją od siebie na zawsze.

Cechy relacji toksycznej

Wiemy już, w jakich rodzajach relacji możemy spotkać się z osobą, która nie zawsze nam sprzyja. Jak ją rozpoznać? Jakie sygnały mogą nam powiedzieć o tym, że tkwimy w relacji, względem której powinniśmy się jak najszybciej zdystansować? Poniżej 5 typowych jej cech.

1. Nie czujesz się pewnie w tej relacji
Nie w każdej relacji czujemy się pewnie, zwłaszcza na początku. Możemy mieć obawy przy początkowym kontakcie z osobą, która nam się podoba ale i w relacji z szefem czy rodzicami ukochanej osoby. Warto jednak pamiętać, że w miarę upływu czasu i rozwoju relacji w każdej z nich prędzej czy później poczujemy się pewniej. Jeśli jednak tak nie jest lub nawet w miarę rozwoju relacji czujemy się w niej gorzej: możliwe, że drugą stroną jest osobą toksyczna. Tak proste pytanie: jak się czuję w tej relacji? - może być dla nas bardzo istotne z punktu widzenia subiektywnej oceny danej sytuacji.

2. Relacja nie pozwala Ci na życiowe spełnienie się w danej roli
W każdej sytuacji z drugim człowiekiem realizujemy się i to na różne sposoby:

• w tej z rodzicem: realizuje się w roli dziecka,
• z ukochaną osobą: w roli żony czy męża,
• z dzieckiem: w roli rodzica,
• z przyjacielem, szefem czy teściową: również ogrywamy pewną rolę, mamy pewne zadania do wypełnienia, poznajemy siebie lepiej, spełniamy się.

Jeśli jednak dana relacja nam na to nie pozwala, nie czujemy się w nie pełni spełnienia w danym związku: bardzo możliwe, że mamy do czynienia z relacją toksyczną. Bardzo wyraźnie widać to w relacji partnerskiej, gdy związek z daną sobą nie daje nam satysfakcji i czujemy się samotni mimo tego, że jesteśmy z kimś związani. Spada także nasza samoocena, co jest zwykle kluczowym elementem bycia w takiej negatywnej zależności.

3. Stale czujesz, że nie jesteś dość dobra/y w oczach tej osoby
W relacji z drugim człowiekiem jesteśmy narażeni na krytykę, iż zwykle reagujemy na nią adekwatnie do sytuacji. Jeśli jednak w danej sytuacji czujesz, że jesteś stale krytykowana/y i to niesłusznie, warto się zastanowić, czy nie masz do czynienia z osobą "zatrutą". Tacy ludzie niejako karmią się czyimś nieszczęściem, niepowodzeniem, klęską. Gdy nam coś nie wychodzi: oni rosną w siłę.

4. Trudno z daną osobą porozmawiać szczerze
W takich związkach nie ma miejsca na szczerość. To zależność jednostronna, w której Ty jesteś jednostką słabszą, a druga strona: silniejszą, lepszą i tą, która ma kontrolę nad wszystkim. Taka osoba chce przywłaszczyć sobie drugą stronę, chce ją kontrolować, obawia się jej utraty, ale jednocześnie nie potrafi jej szczerze pokochać.

5. Stale czujesz niepokój, lęk, nie potrafisz być tak naprawdę sobą
W wielu sytuacjach, zwłaszcza na początku, nie czujemy się dobrze, ale jeśli mimo rozwoju znajomości to uczucie nie mija, a wręcz przeciwnie: przybiera na sile, pojawia się lęk i nie możemy być sobą, aby nie sprowokować drugiej strony, bardzo możliwe, że jest ona osobą, z którą nie da się zbudować zdrowego kontaktu.

Jesteś w takiej relacji? Uważaj, bardzo możliwe, że bliska Ci osoba jest jednostką "zatrutą". Dowiedz się, jaki może być jej wpływ na Twoje życie i jak poradzić sobie z uwikłaniem się w toksyczną relację z drugim człowiekiem.

Wpływ osób toksycznych na nasze życie

Nie da się ukryć, że takie osoby znacząco wpływają na nasze życie. Każda relacja rzutuje na nasze myśli i zachowania, w tym przypadku ten wpływ jest wyjątkowo silny. Jaki? Przede wszystkim taka znajomość może:

• negatywnie wpłynąć na nasza samoocenę, obniżyć poczucie własnej wartości;
• wpędzić nas w poczucie winy, sprawić, że będziemy czuć się winni wszystkiego, co złe;
• nadmierną krytyką osłabić naszą pewność siebie;
• znacznie utrudnić nawiązywanie i podtrzymywanie prawidłowych relacji międzyludzkich, jak i wpłynąć negatywnie na obecne;
• pozbawić nas planów, marzeń i ambicji życiowych;
• wywołać szereg trudności i zaburzeń, w tym nawet depresję czy myśli samobójcze!

Jak poradzić sobie w relacji z osobą toksyczną?

Co zrobić, gdy znajdziemy się w takiej sytuacji? Jak sobie z nią poradzić? Przede wszystkim należy zastanowić się, na ile możliwe jest wyjście z tej relacji, zerwanie kontaktów z taką osobą. Jeśli to niemożliwe należy zmienić swoje zachowanie względem osoby toksycznej, a przede wszystkim ustalić granice, których nie powinna ona przekraczać. Choć to trudne, należy uporczywie tłumaczyć jej, że nie godzimy się na takie zachowanie. W tym wypadku postawa asertywna jest bardzo skuteczną bronią. Jednocześnie, warto szukać pomocy w różnych miejscach, np. gdy taką osobą jest nasz rodzic. Warto skorzystać z terapii psychologicznej lub choć kilka razy wybrać się na konsultacje. Pomoże nam to uporać się ze swoimi emocjami oraz nauczyć się radzić sobie w takich negatywnych sytuacjach życiowych.