Masaż - zasady, techniki, rodzaje. Masaż leczniczy, klasyczny, segmentarny, inne

Ostatnie lata to duże zainteresowanie zabiegami, które wpływają pozytywnie zarówno na nasze ciało, jak i duszę. Społeczeństwo ma coraz większą świadomość, która dotyczy wyboru zabiegów optymalnych dla zachowania homeostazy własnego organizmu.

W ostatnich latach dużą popularnością cieszą się zabiegi, które nie wymagają interwencji chirurgicznej w głąb tkanek. Do takich zabiegów zalicza się masaż, który ma bogatą historię od najdawniejszych dziejów - jego prekursorami byli Hindusi oraz Chińczycy, stamtąd metoda przywędrowała do krajów europejskich.

Czym jest masaż?

Jak mówi większość definicji jako masaż określa się działanie mechaniczne, które pobudza tkanki zarówno te powierzchowne, jak i położone głębiej. Zazwyczaj te działanie wykonywane jest ręcznie, jednak z upływem czasu do jego wykonywania wykorzystywane są różne przyrządy, tj.: bańki, kamienie, bicze czy urządzenia elektryczne. Mechanizm działania masażu praktycznie w każdym rodzaju jest taki sam: pobudzane są powierzchowne naczynia krwionośne, rozluźniają się tkanki, mięśnie oraz niekiedy jest bezpośredni wpływ na niektóre układy.

Z biegiem czasu masaż zaczął ewoluować. Od historycznego, religijnego rytuału masażu w starożytnych Indiach i Chinach do czasów współczesnych zmieniło się wiele w jego przygotowywaniu i wykonywaniu. W starożytności masażowi poddawani byli sportowcy, którzy brali udział w igrzyskach. Kamieniem węgielnym masażu, jako formy leczenia, były prace naukowe Ambrożego Pare, który zauważył, że zabieg masażu przynosi ulgę w wielu przypadkach chorobowych. Do coraz większego znaczenia masażu wśród innych nauk medycznych przyczynili się również światowej sławy specjaliści, tacy jak: H. Ling, J. Mezger, I. Zabłudowski. W Polsce najwięcej treści o masażu przekazywano w XX w. za sprawą: J. Jankowiaka, Z. Prochowicza, A. Zborowskiego oraz L. Magiery. Do dzisiaj wiedza gruntowa z masażu jest przedstawiana na podstawie książek powyższych autorów.

Zasady i warunki przed masażem

Jak w każdym zabiegu medycznym, tak i w masażu - istnieją zasady, według których należy postępować, aby "przede wszystkim nie szkodzić". Poprzez to, że masaż wpływa w istotny sposób na układy człowieka należy ich przestrzegać za każdym razem, ale również elastycznie interpretować zasady w odniesieniu do indywidualnego człowieka. Rodzajów masaży jest sporo, jednak łączy je jedna, zasadnicza zasada: wszystkie techniki wykonuje się zgodnie z przebiegiem naczyń limfatycznych.

Techniki wykorzystywane w masażu

• głaskanie,
• rozcieranie,
• ugniatanie,
• oklepywanie,
• wibrację (ręczną, jak i urządzeniem),
• wstrząsanie.

Przystępując do zabiegu masażu można nieco modyfikować kolejność tych technik, lub każdą technikę przeplatać głaskaniem, które jest uważane za najbardziej podstawową technikę, na której bazuje każdy zabieg.

Do podstawowych zasad, jakimi powinien kierować się każdy masażysta należą:

1. Przygotowanie: w tej fazie masażysta powinien przeprowadzić wywiad z pacjentem, który umożliwi przewidzieć przebieg zabiegu, ale wykluczyć ewentualne przeciwwskazania do zabiegu. Następnie należy polecić pacjentowi ułożenie się na stole (pozycja taka, by zapewnić jak największe rozluźnienie) oraz odsłonięcie okolicy zabiegowej.
2. Faza masażu: zabieg powinien być wykonywany na granicy bólu, jednak nie powinien on sprawiać nieprzyjemnego uczucia. Oczywiście, bólu nie da się całkowicie ominąć, ponieważ uwalniane napięcie mięśniowe w niektórych okolicach będzie bolesną praktyką (niezależnie od terapeuty). Początkową fazę masażu, należy wykonywać delikatnie, aby tkanki pacjenta przyzwyczaiły się do dotyku, ale jednocześnie przygotowały na fazę właściwą (nieco mocniejsze bodźce).
3. Czas zabiegu: zabiegi są wykonywane w różnych przedziałach czasowych, jednak najwięcej dobrego sprawia masaż, na który przeznaczamy mniej więcej od 15-30 minut. Jeśli jednak masujemy tylko jedną część ciała, czas trwania adekwatnie się zmniejsza i jest to 5-10 minut. Przy całościowych zabiegach proporcjonalnie się wydłuża i jest to nawet 60 minut i więcej. Zabiegu masażu mogą być wykonywane nawet i codziennie, najlepiej, aby była to seria 10-20 zabiegów.

W zależności od rodzaju masażu, warunki, jakie należy przygotować do wykonania zabiegu będą różne. Skupmy się jednak na masażu klasycznym. Na początku masażysta musi odpowiednio przygotować siebie do zabiegu. Za podstawowe wyposażenie masażysty uznaje się: swobodne ubranie i wszystko co jego dotyczy (krótkie paznokcie, brak biżuterii). Bezpośrednio przed zabiegiem należy myć ręce, ale również po zabiegu. Podczas zabiegu masażysta powinien być skupiony na czynności, którą wykonuje. Powinien wykonywać ruchy płynnie, cierpliwie z różnym natężeniem siły. Przy doborze siły należy uwzględnić odczucia pacjenta, w razie potrzeby siłę zmniejszyć, bądź zwiększyć. Jako środek ułatwiający płynne poruszanie się po tkankach pacjenta można użyć większości środków dostępnych na rynku. Za najpopularniejsze uważa się: oliwkę do masażu, talk, żel do masażu i parafinę. Jeśli pacjent stosuje specjalne maści lecznicze, należy uważać, aby preparatu nie przedawkować. Przyjmowanie skórne leku jest podobne do tego doustnego, ponieważ preparat przez skórę dostaje się bezpośrednio do krwiobiegu.

Rodzaje masażu

Jak już wcześniej wspomniano, masaż na przełomie różnych wieków przyjmował różną formę. Obecnie absolutnie nie przypomina on religijnego rytuału, wręcz przeciwnie, skorzystać z niego może praktycznie każdy - nawet noworodki. Zatem, każdy znajdzie coś dla siebie.

Obecnie są dostępne przeróżne rodzaje masażu:

• klasyczny,
• sportowy,
• izometryczny,
• segmentarny,
• limfatyczny

Wszystkim ww. bliżej jest do uzdrawiania sfery fizycznej. Do masaży, które będą działać bardziej na sferę psychiczną będą się zaliczać masaże:

• kosmetyczny,
• relaksacyjny,
• orientalny,
• przyrządowy,
• inne masaże (tj. stemplami ziołowymi, czekoladowy, stóp).

W procesie odnowy biologicznej, która jest ważna nie tylko dla sportowców, ale dla wszystkich ludzi, dla których aktywność fizyczna odznacza piętno na organizmie, masaż odgrywa ważną rolę. Terapeuta odpowiada za to,jaki masaż zastosuje. Wszystko oczywiście po uprzednim przeprowadzeniu wywiadu lub preferencji pacjenta.

Najczęściej stosowane masaże

Masaż klasyczny

Ten rodzaj masażu jest zaliczany do masaży suchych, które przeważnie są wykonywane ręcznie. Ma on leczniczy wpływ na tkanki, które poddawane są zabiegowi poprzez ich drażnienie. Dzięki temu następuje odpowiednie przekrwienie, które wywiera pośredni i bezpośredni wpływ na organizm. Można uznawać, że masaż klasyczny jest metodą fizykalną, zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych objawów chorobowych, a także przyczyn chorób. W tym typie masażu stosuje się różne techniki, które pozwalają na osiągnięcie bardzo dobrych efektów terapeutycznych. Do tych technik zalicza się: głaskanie, rozcieranie, ugniatanie, oklepywanie, wibrację oraz roztrząsanie).

Celem priorytetowym klasycznego podejścia do masażu jest przede wszystkich leczenie obecnych objawów chorobowych, ale również prewencja przed tymi, które mogą nastąpić. Na podstawie licznych badań, którym został poddany masaż klasyczny większość wskazuje na jego skuteczność na tle innych masaży. Potrzeby pacjentów ulegają zmianom, tak i ten rodzaj masażu ewoluuje zasięgając niektórych technik z innych masaży, m. in.: segmentarnego czy terapii manualnych. Jest on również najczęstszą formą, z której korzystają pacjenci- od wielu lat zajmuje pierwsze miejsce popularności zabiegów.

Masaż segmentarny

Ten rodzaj masażu bazuje na odkryciach neurofizjologów, którzy udowodnili fakt, iż każdy człowiek ma strefy, które odpowiadają za poszczególne narządy ciała. Jeśli narząd wewnątrz ciała zaczyna odczuwać dolegliwości, wtedy odpowiednie strefy dają o sobie znać i dzięki temu jest łatwiejsza diagnostyka problemu. Te strefy określa się strefami Heada. W odróżnieniu od klasycznego masaż segmentarny wykonuje się bez użycia środków poślizgowych, zwracając szczególną uwagę na dawkowanie siły bodźca oraz czas zabiegu. Jest to zabieg, który odruchowo wpływa na wszystkie tkanki i zmiany chorobowe. Jeśli chodzi o techniki, są one podobne jak w masażu klasycznym, jednak istnieją dodatkowe (charakterystyczne tylko dla masażu segmentarnego), jak: piłowanie, śrubowanie, rolowanie oraz posuwanie.

Masaż sportowy

Jak sama nazwa wskazuje, masaż sportowy jest wykorzystywany głównie w profilaktyce sportowców, który służy zarówno jako przygotowanie do wysiłku fizycznego, ale również jako odnowa biologiczna po wysiłku. Masaż sportowy jest podobny do klasycznego (który jest podstawą wszystkich masaży), z tym wyjątkiem, że stosowane ruchy są dużo bardziej energiczne i silniejsze. Chociaż techniki nie różnią się od siebie bardzo, to w sportowym więcej uwagi poświęca się rozcieraniu, ugniataniu oraz przede wszystkim oklepywaniu.

Za główny cel, który powinien obrać sobie terapeuta uznaje się zapobieganie objawom patologicznym, które powstają wskutek przeciążeń podczas wysiłku fizycznego, w sporcie wyczynowym. W zależności od dyscypliny sposób wykonywania masażu oraz okolica zabiegowa będzie się znacznie różnić. Przy ogólnych obciążeniach, gdy przy wysiłku zostaje zaangażowana duży obszar ciała, należy zastosować masaż całościowy. Masaż częściowy będzie stosowany przy określonych grupach mięśniowych, które są mocno eksponowane podczas wysiłku. W zależności od zadań, jakie ma spełniać masaż, możemy go podzielić na masaże: treningowe (w okresie cyklu treningowego), przed zawodami (dzień przed startem), startowy (bezpośrednio przed startem), powysiłkowy (w przerwie między startami) oraz podtrzymujący (między cyklami treningowymi).

Masaż kosmetyczny - przyjemność dla ciała i ducha

Współczesność jest epoką, w której troska o zdrowie i piękne ciało przybiera najważniejszą rolę podczas wyborów odpowiednich zabiegów higienicznych. W trakcie masażu kosmetycznego, organizm człowieka traktuje się całościowo, co pomaga w osiąganiu jak najlepszych efektów terapeutycznych. Techniki są wykonywane w wolnym tempie, tak, aby zapewnić jak największą swobodę i relaks dla pacjenta. Wykorzystywane są do tego różnego rodzaju chwyty, które umożliwiają jak największą relaksację. Nie stosowne są rozmowy z pacjentem, które mogą rozpraszać obie strony. Po przeprowadzonym masażu większość pacjentów czuje się zdecydowanie lepiej - oczywiście jeśli masaż został odpowiednio przeprowadzony - uwalnia się duża ilość energii, zarówno psychicznej, jak i fizycznej. Masaż kosmetyczny to tak naprawdę określenie grupy masaży, które są mniej lub bardziej związane z kosmetyką. Postępujący przemysł kosmetyczny wpływa pozytywnie na rozwój masażu kosmetycznego, ponieważ ma to istotny wpływ na środki wykorzystywane przy zabiegach.

Masaż relaksacyjny

Jest to forma masażu, która łączy w sobie masaż klasyczny i energetyzujący. Czasami w tym masażu wykorzystywana jest gimnastyka poszczególnych części ciała, ale również wykorzystuje urządzenia, które pozwalają spełnić nawet największe wymagania pacjenta. Stosowany jest głównie, by rozluźnić zbyt napięte tkanki, zmniejszyć ból a także w celu wyciszenia i odstresowania się.

Masaż aromaterapeutyczny

To rodzaj masażu, do którego wykorzystuje się olejki aromatyczne, które mają leczniczy wpływ na człowieka - każdy olejek ma indywidualny wpływ na organizm człowieka. Zazwyczaj przed zabiegiem przeprowadza się rozmowę, przez którą poznaje się aktualny stan pacjenta. Znając powód zgłoszenia się osoby, można dobrać indywidualnie olejki, które spowodują poprawę zdrowia psychicznego, ale i fizycznego. Oczywiście, jak w przypadku większości masaży, tak i w tym występują przeciwskazania, których należy bezwzględnie przestrzegać.

Masaże to rozległa dziedzina wiedzy, która w miarę swojego rozwoju dostarcza nam coraz więcej informacji o działaniu na organizm człowieka. Przed skorzystaniem z zabiegu, należy zapoznać się nieco z działaniem poszczególnych metod, aby móc w pełni skorzystać z dobrodziejstw tej dziedziny medycyny. Warunkiem jest, żeby oddać się stuprocentowo w ręce terapeuty i mu zaufać, wtedy zabieg może zostać wykonany optymalnie z korzyścią dla pacjenta.