Umiejętności interpersonalne - czym są? Jak je rozwijać?

Każdy z nas posiada zestaw umiejętności, które nabywa w ciągu życia i jakie stanowią jego osobisty potencjał, pozwalający na efektowne działanie i funkcjonowanie. Dzielimy je na umiejętności twarde oraz miękkie, czyli interpersonalne. Warto przyjrzeć się bliżej tym drugim, istotnym praktycznie w każdej dziedzinie życia.

Umiejętności człowieka - twarde i miękkie

Umiejętności człowieka dzielimy podstawowo na twarde i miękkie. Umiejętności twarde to kompetencje merytoryczne, specjalistyczne, mierzalne. Wiedza, potrzeba do ich posiadania, zdobywana jest zwykle w szkole, na studiach czy kursach. Należą do nich m.in. obsługa komputera, umiejętność prowadzenia samochodu, rozliczania PIT, itp. Zwykle związane są z konkretnym zawodem i przydatne na określonym stanowisku.

Z kolei umiejętności miękkie, zwane również kompetencjami interpersonalnymi, to nasze kompetencje osobiste, nabywane zarówno w ciągu życia, jak i na specjalnych kursach, które pozwalają je doskonalić i rozwijać. Kompetencje miękkie, a dokładniej poziom ich opanowania, jest trudniejszy do zmierzenia, ich nauka trwa dłużej (może i przez całe życie), to zdolności uniwersalne, przydatne na wielu stanowiskach pracy ale i w codziennym życiu.

Przykładowe umiejętności interpersonalne i ich definicja

Kompetencji miękkich, czyli zdolności interpersonalnych, jest wiele. Warto jednak zapoznać się z niektórymi z nich oraz odpowiedzieć sobie na pytanie, w jakim stopniu rozwinęliśmy u siebie poszczególne te zdolności.

Umiejętności komunikacyjne
Bardzo ważnymi i cenionymi umiejętnościami interpersonalnymi są umiejętności komunikacyjne, czyli takie, które związane są z komunikowaniem się z innymi. Należy do nich między innymi umiejętność sprawnego nawiązywania kontaktu z ludźmi: zyskania ich sympatii oraz zrobienia dobrego wrażenia.

Istotne i cenione jest też aktywne słuchanie, czyli takie, które pozwala na poprawne zrozumienie tego, co mówi druga osoba. Nasz rozmówca dzięki temu czuje się wysłuchany, nabiera do nas zaufania. Ważna jest również umiejętność przemawiania, w tym wygłaszania mów na forum ale i rozmawiania w mniejszym gronie, w tym delegowania zadań podwładnym. Umiejętności komunikacyjne przydają się w każdej branży, są wyjątkowo istotne na stanowiskach kierowniczych.

Umiejętność pracy w zespole
Cenioną umiejętnością interpersonalną jest także umiejętność pracy w zespole. Ważna jest praktycznie w każdym zawodzie, pozwala nam na sprawne zarządzanie zespołem ale i wywiązywanie się z zadań, które wymagają pracy grupowej. Zdolności pracy zespołowej cenione są zwłaszcza w korporacjach ale i w niewielkich firmach, gdzie zwykle pracujemy stale z tymi samymi ludźmi nad podobnymi zadaniami. Przydaje się także na co dzień, np. gdy mamy zrobić coś wspólnie ze znajomymi. Umiejętność pracy w grupie ćwiczona jest już od najmłodszych lat edukacji szkolnej.

Umiejętność rozwiązywania konfliktów
Współcześnie bardzo ceniona jest również umiejętność rozwiązywania konfliktów. Pojawiają się one często zarówno w domu, jak i miejscu pracy. Zdolność ta jest ważna praktycznie w każdej profesji, wyjątkowo jednak ceni się ją u kadry kierowniczej, osób zarządzających zespołem ale i nauczycieli, psychologów czy pracowników socjalnych. Przydaje się również w związkach, osoba o wysokim poziomie tej zdolności potrafi łagodzić konflikty oraz w wielu przypadkach nie dopuszczać do nich.

Umiejętności negocjacyjne
Istotne w wielu profesjach są również umiejętności negocjacyjne, czyli zdolność rozwiązywania konfliktów na drodze negocjacji. Ich przeprowadzenie wymaga zarówno charyzmy, jak również wysokich zdolności komunikacyjnych. Wymaga od negocjatora przyjęcia postawy obserwatora, osoby obiektywnej, która jest w stanie pogodzić zwaśnione strony, wyciągnąć konsekwencje oraz sformułować wnioski.

Umiejętność motywowania innych
Cenioną zdolnością jest także umiejętność motywowania innych oraz wpływanie na nich. To kompetencja, dająca możliwość mobilizowania innych ludzi do działania, zachęcania ich do aktywności, do walki z przeciwnościami. To domena kadry zarządzającej ale nie tylko. Przydaje się także w zawodach, związanych z marketingiem, reklamą i promocją. Umiejętność motywowania innych jest ceniona w zawodzie rehabilitanta, terapeuty oraz nauczyciela.

Umiejętność zachowań asertywnych
Asertywność jest ostatnimi czasy bardzo modnym słowem ale i niezwykle pożądaną cechą wśród pracowników i nie tylko. Obejmuje zdolność do wypowiadania swojego zdania w taki sposób, aby nie urazić innych osób. Jest złotym środkiem pomiędzy postawą agresywną a uległą. Asertywność przydaje się w każdej profesji ale i w życiu codziennym. Dzięki postawie asertywnej o wiele łatwiej nam przeprowadzać trudne rozmowy z partnerem czy dyskusje w gronie przyjaciół.

Umiejętność adaptacji społecznej
Ceni się również umiejętność adaptacji społecznej, czyli zdolności do dostosowywania się do zmian, do pracy w zmiennych warunkach ale i chęć do podejmowania wyzwań. Osoba z wysokim poziomem tej cechy jest aktywna, otwarta na nowości, bez trudu adaptuje się w nowych czy zmiennych warunkach, jest elastyczna ale i ceni sobie niezależność.

Umiejętność pracy pod presją czasu i odporność na stres
Wymienione wyżej umiejętności są cenione praktycznie w każdej branży, ponieważ na każdym stanowisku mamy do czynienia z mniejszym lub większym poziomem stresu. Kompetencja ta pozwala na efektywne wykonywanie swoich obowiązku pod reżimem czasowym ale i w warunkach stresowych, co daje nam pracownika odpornego i wydajnego. Jej opanowanie nie jest łatwe i zwykle przydatne okazują się specjalistyczne kursy. Warto jednak wyposażyć się w umiejętność radzenia sobie ze stresem, gdyż nagromadzenie sytuacji stresowych może w przeciwnym wypadku prowadzić do wielu negatywnych konsekwencji, w tym chorób somatycznych, np. choroby wrzodowej oraz psychicznych, w tym depresji czy nerwic.

Kreatywność
Cenione są dziś osoby kreatywne, twórcze, wychodzące z własną inicjatywą. Kreatywność ceniona jest w szkole i w pracy, ludzie kreatywni są zazwyczaj bardziej ambitne, inteligentne, chętniej wzbogacają swoją wiedzę, mają wiele pasji, są bardziej zaangażowani w to, co robią. Kreatywność przydaje się wyjątkowo w sektorze reklamy, marketingu ale i w pracy nauczyciela, przedszkolanki czy opiekunki dla dziecka. Wysokim poziomem kreatywności cechują się również muzycy i inni artyści.

Zarządzanie czasem
Istotna jest także umiejętność zarządzania czasem. Dobry pracownik powinien wiedzieć, jak rozłożyć swoje obowiązki w czasie, aby móc je wykonać należycie i starannie. Umiejętność ta powinna być trenowana już od najmłodszych lat, uczenie obowiązkowości to istotne zadanie wychowawcze dla rodziców każdego, młodego ucznia. Dziecko powinno planować swój czas tak, aby znaleźć chwilę i na naukę i na zabawę, która jest również aktywnością niezbędną.

Umiejętności interpersonalne w CV

Pisanie życiorysu nie należy do najłatwiejszych. Jest zadaniem trudnym o tyle, ponieważ to Twoja wizytówka w oczach pracodawcy. Potencjalny szef ocenia Cię na podstawie Twojego życiorysu, zarówno pod względem merytorycznym (ocenia Twoje kompetencje) oraz estetycznym (istotne jest dla niego to, w jakiej formie dostarczone zostało CV, czy jest estetycznie napisane).

Jak napisać życiorys, aby dostać dostrzeżonym wśród kontrkandydatów?

Warto pamiętać o kilku zasadach. Bądź elastyczny pisząc CV, dostosuj je do konkretnego stanowiska. Wypisz cechy, które są istotne z punktu widzenia danej posady, nie umieszczaj informacji, które nie są przydatne na danym stanowisku, nie wymieniaj cech, które do CV nic nie wnoszą, a jedynie wydłużają cały dokument. Modyfikuj CV w zależności od stanowiska, na jakie aplikujesz. Pamiętaj jednak o zasadzie nadrzędnej: w CV zawsze pisz prawdę! Nie kłam, nie wpisuj umiejętności, których nie posiadasz, nie wyolbrzymiaj, nie chwal się ponad miarę. Nigdy nie wiesz, jakie umiejętności będzie cenił przyszły pracodawca i jakie okażą się przydatne, np. jeśli nie posiadasz zdolności negocjacyjnych, nie wymieniaj ich w CV, mimo iż są pożądane, zastanów się, jak wybrniesz z sytuacji, gdy pracodawca poleci Ci pełnienie roli mediatora?

Twoje umiejętności interpersonalne

Wiedząc już, jakie są umiejętności interpersonalne, które z nich są pożądane przez pracodawców ale i Twoją rodzinę czy znajomych, zastanów się, jakie i w jakim stopniu rozwinięte Ty posiadasz. Zastanów się nad swoim potencjałem osobistym, wykorzystuj go ale i doskonal. Ciesz się cechami, które masz rozwinięte w wysokim stopniu ale rozwijaj te, które są Ci potrzebne. W tym celu możesz wybrać się na kurs, np. kurs umiejętności miękkich, kurs asertywności czy trening przeprowadzania mediacji. Zrób to sam/sama dla siebie, efekty będą Cię cieszyć już do końca życia.

Autor: Monika Muzolf, psycholog