Termin seksizmu nie jest nam - niestety - obcy. Nie jest to też pojęcie nowe, jednak obecnie zyskuje o wiele szersze znaczenie. Warto dowiedzieć się, jak rozumiemy dziś seksizm, jakie są jego przejawy oraz jak walczyć z przejawami dyskryminacji mężczyzn lub kobiet ze względu na płeć.
Czym jest seksizm? Seksizm dawniej i dziś
Seksizm oznacza dyskryminację ze względu na płeć, może wiązać się z uprzedzeniami, stereotypami i innymi poglądami, które jedną płeć plasują wyżej niż drugą. Jest ona ważniejsza, lepsza, bardziej uprzywilejowana. Takie myśli ale i idące za nimi zachowania, zazwyczaj są bardzo krzywdzące dla drugiej strony, dla płci słabszej, gorszej.
Co ciekawe, nie jest to pojęcie nowe, początki seksizmu to bowiem lata 60-te XX wieku, kiedy to określał nierówne traktowanie płci, wtedy za słabszą uznawana była płeć żeńska. Kobiety nie mogły głosować, miały znacznie ograniczoną drogę do edukacji, ale i wielu ścieżek zawodowych, zwykle miały wyjść za mąż, urodzić dzieci i zajmować się domem oraz wychowaniem pociech. Bardzo często nie mogły nawet pracować, ponieważ miały skupić się jedynie na obowiązkach w gospodarstwie domowym, ewentualnie pomagać mężowi, np.: w pracach gospodarskich.
Niestety, w wielu krajach nadal sytuacja dyskryminacji ze względu na płeć przedstawia się w ten sam sposób. W krajach wysokorozwiniętych wygląda to już nieco inaczej, co nie oznacza, że pojęcie seksizmu zniknęło. Niestety, przetrwał on, ale pojęcie nieco ewoluowało.
Dyskryminacja kobiet lub mężczyzn dzisiaj pojawia się zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym, obecnie kobiety pracują, są wykształcone, nierzadko lepiej niż panowie, co rodzi zazdrość. Wielu mężczyzn nie może zrozumieć, dlaczego kobieta posiada lepsze wykształcenie, piastuje wysokie stanowiska, umiejętnie łączy obowiązki domowe z zawodowymi, dba o siebie i pnie się po ścieżce kariery… Sprawia to, że pojawia się zjawisko mobbingu, a nawet molestowania seksualnego, a także wszelkie przejawy niechęci wobec pań, wynikające z zawiści ale i lęku, że koleżanka zdobędzie ich stanowisko, że będzie zarabiała więcej.
Dzisiaj seksizm dotyczy więc kobiet ale i… również mężczyzn! Panowie także nierzadko czują się dyskryminowani, gorsi, źle traktowani. Jest tak zwłaszcza w przypadku opieki nad dziećmi, np. po rozwodzie ale i w momencie urodzenia dziecka, kiedy to matka ma prawo z nim przebywać cały czas, a ojciec jest wypraszany z oddziału położniczego.
Skąd bierze się seksizm?
Z czego mogą wynikać zachowania seksistowskie? Bardzo często są związane ze środowiskiem, w jakim się wychowujemy, wynikają więc ze stereotypów uprzedzeń, przekazywanych nam z pokolenia na pokolenia, np. w danej rodzinie rządzi ojciec, który kobiety (żonę i córki) uważa za gorsze, ponieważ takie same poglądy miał jego ojciec i przekazał mu je w procesie wychowania. Bardzo wiele przypadków takich zachowań wynika z czynników osobowościowych, w tym z:
- ogólnego braku tolerancji i akceptacji dla inności;
- niskiego poziomu empatii;
- zbyt wysokiego poczucia własnej wartości;
- nadmiernego utożsamiania się z własną płcią.
Czasami za takimi poglądami stoi nic innego jak lęk, np. obawa przed byciem gorszym niż kobieta w pracy, byciem podwładnym kobiet itp. możliwe jest również wykształcenie się poglądów seksistowskich jako skutek traumatycznych doświadczeń z drugą płcią, np. gdy mężczyzna został porzucony przez ukochaną żonę, a kobieta była molestowana w pracy przez swojego szefa.
Przejawy dyskryminacji kobiet lub mężczyzn
Jakie są przejawy tytułowego zjawiska? Jak objawiają się takie poglądy i jak poznać, że ktoś dyskryminuje drugą płeć? Bardzo często przejawy nie są jawne i trzeba dobrze przyjrzeć się zachowaniom drugiej strony, aby je odpowiednio zrozumieć.
Do najpowszechniejszych przejawów seksizmu zaliczyć można:
- Nierówne pensje dla osób różnej płci, które zajmują to samo stanowisko, np. mężczyzna, piastujący daną posadę zarabia więcej niż kobieta, która wykonuje dokładnie te same obowiązki;
- Dyskryminacja zawodowa, przeświadczenie, że osoba danej płci nie może piastować danego stanowiska, np. kobieta nie może być dyrektorem, kierowcą ale tyczy się to również mężczyzn, np. mężczyzna nie może być opiekunem do dziecka, nauczycielem w przedszkolu czy pielęgniarzem, położnikiem itp.;
- Tworzenie nazw zawodów i profesji, które od razy wskazują na płeć, np. dyrektor, kierowca, psycholog, doktor ale i przedszkolanka, położna, opiekunka itp.
- Jawne żarty, molestowanie seksualne, zachowania klasyfikowane jako mobbing w pracy, wynikające z poglądu, że dana płeć, zwykle żeńska, jest słabsza, gorsza od męskiej;
- Ograniczanie lub odbieranie prawa do dziecka, np. przy rozwodzie, dotyczy to zwłaszcza mężczyzn, którzy po rozstaniu otrzymują jedynie możliwość widzeń z dzieckiem, podczas gdy pociecha mieszka na stałe z matką;
- Brak lub graniczone prawa wyborcze dla jednej z płci, zwykle kobiet, np. brak możliwości brania udziału w wyborach;
- Niemiłe żarty, komentarze, np. kawały o blondynkach.
Seksizm w związku
Seksizm (jako pogląd i sposób funkcjonowania) obecny jest w naszym życiu prywatnym, zwłaszcza w związkach. Jak wygląda związek z seksistą? Na pewno nie jest to łatwa relacja, druga strona zawsze czuje się bowiem gorsza, mniej doceniana, jest obiektem żartów docinek, np.:
- "Ty i tak tego nie zrozumiesz";
- "Nie potrafisz tego";
- "Co to jest za praca, powinnaś siedzieć w domu, tylko dl tego się nadajesz…".
Takie związki noszą miano toksycznych, sprawiają, że znacznie spada nasza samoocena i pewność siebie. Co zrobić, gdy jesteśmy w takiej relacji? Najlepszym rozwiązaniem byłoby ją jak najszybciej zakończyć. Jeśli to niemożliwe, warto spokojnie porozmawiać z partnerem, szczerze powiedzieć, jak i dlaczego ranią nas jego słowa, zaproponować konsultację psychologiczną lub terapię par.
Seksizm w pracy
Niestety, zjawisko seksizmu jest bardzo popularne również w życiu zawodowym. W pracy seksizm wynikać może z nierównego traktowania pracowników ze względu na ich płeć w kwestii obowiązków, pensji czy nazewnictwa zajmowanej posady. Może przyjmować różne formy, w tym molestowania seksualnego czy słownego mobbingu, wyśmiewania, uszczypliwych komentarzy. Takie zachowania w miejscu pracy są zjawiskiem wysoce negatywnym, możliwe jest zgłoszenie ich do odpowiednich służb, a nawet do sądu pracy!
Jak walczyć z przejawami dyskryminacji ze względu na płeć?
Jak walczyć z seksizmem i dążyć do równouprawnienia we współczesnym świecie? Na pewno warto reagować na wszelkie przejawy seksizmu odpowiednio wcześnie, otwarcie zgłaszać swój sprzeciw oraz kierować sprawy do odpowiednich służb, np. zgłaszać sytuacje molestowania seksualnego. Ponadto, warto dbać o to, aby dzieci od najmłodszych lat uczyć tolerancji, empatii oraz akceptacji dla tego, co inne. Należy dokładać starań, jako rodzice, nauczyciele i doradcy życiowi młodych ludzi - wpajać im miłość do każdego człowieka, bez względu na zajmowane stanowisko, kolor skóry, płeć czy wyznawane poglądy. Pozwoli nam to wychowywać świadomych ale i otwartych ludzi, którzy w dorosłym życiu będą aktywnie walczyć z uprzedzeniami, czyniąc świat lepszym miejscem.
Komentarze