Co to znaczny: być smutnym? Czy to oznacza, że płaczemy, jesteśmy przygnębieni, zniechęci, apatyczni, płaczemy, nie mamy na nic ochoty, unikamy innych ludzi oraz jakichkolwiek aktywności? Czy to stan melancholii, wyciszenia, uspokojenia się… Czym tak naprawdę jest smutek? Jest to emocja, nie bez powodu nazywana jedną z najważniejszych w naszym życiu uczuciowym. Smutek, choć kojarzony negatywnie, jest emocją istotną, potrzebną i… naprawę piękną, jeśli wiemy, jak wykorzystać jego moc.
Smutek, choć wydaje się nam przygnębiający, czasem straszny, kojarzony z płaczem i samotnością, jest nam bardzo potrzebny, przekazuje nam wiele istotnym informacji i pomaga w lepszym poznaniu siebie. Oczywiście jednak musimy pamiętać, że długotrwałe odczuwanie silnego smutku może mieć wysoce negatywne konsekwencje. Jak korzystać z zalet smutku i radzić sobie z nim, gdy jest zbyt silny? O tym w dalszej części tekstu.
Czym jest smutek?
Smutek to emocja podstawowa, razem ze strachem i złością stanowi niejako trzon ludzkiego świata emocjonalnego. Odczuwany jest już bardzo wcześnie w naszym życiu, ponieważ zwykle smutku doświadczają już przez kilkumiesięczne dzieci. Maluch reaguje na smutek płaczem, jest niespokojny albo wręcz apatyczny. W ten sposób może reagować na brak opiekuna, ulubionych zabawek, itp. Wraz z rozwojem, dziecko doświadcza smutku bardziej świadomie, np. gdy jest nieposłuszne i rodzic je skarci, gdy pokłóci się z kolega z przedszkola, ktoś zniszczy jego ulubioną zabawkę. Następnie przychodzi czas na smutek jeszcze bardziej intencjonalny ale i dotkliwy: związany z żałobą, no. Po śmierci ukochanego psa, otrzymaniu negatywnego stopnia w szkole czy po wyjeździe za granicę najlepszej koleżanki. W wielu nastoletnim smutek również nam towarzyszy, np. gdy sympatia odrzuci nasze uczucia, gdy nie dostaniemy się do wymarzonej szkoły czy poniesiemy porażkę na zawodach sportowych. Towarzyszy nam on niezmiennie w życiu dorosłym, gdy zostaniemy zwolnieni z pracy, zepsuje się nam auto, pokłócimy się z kimś bliskim, przepadnie nam ciekawa oferta wakacyjnego wyjazdu…
Jak widać, emocja ta wydaje się być w naszym życiu wszechobecna. Dlaczego się pojawia i czym zawsze musi być kojarzona tak negatywnie? Czy smutek niesie za sobą coś pozytywnego? O czym nas informuje?
Przyczyny smutku - dlaczego go odczuwamy?
Dlaczego czujemy smutek? Czy w naszym życiu dzieje się aż tyle przykrych rzeczy, że musi nam towarzyszyć cały czas? Spokojnie, smutek - jako emocja - pojawia się nie bez przyczyny i niesie istotne przesłanie. Smutek odczuwamy bowiem, gdy czegoś nam brakuje, kogoś przy nas nie ma. Związany jest bowiem z niezaspokojnieniem jakiś potrzeb czy pragnień, ze stratą, rozstaniem, niepowodzeniem. Informuje nas więc, że coś jest nie tak, że kogoś lub czegoś nie ma, a potrzebujemy tej osoby czy zjawiska, czegoś nam brakuje, aby odczuwać zadowolenie. To niezwykle ważna emocja, która daje nam sygnał do zmian: działaj, działaj, rób wszystko, aby było lepiej. Choć kojarzy się nam z płaczem i apatią, tak naprawdę popycha nas do walki o swoje.
Smutek - nostalgia
Smutek bardzo często - i to w każdym wieku - łączy się z innymi emocjami, w tym ze złością, lękiem, tęsknotą, nostalgią, poczuciem winy czy frustracją. Jego odczuwanie jest naturalne i zupełnie normalne,
Jak objawia się smutek?
Jak wygląda smutek? Jak objawia się ta emocja? Mimo tego, że jest wspólna praktycznie dla nas wszystkich, jej oznaki są bardzo różnorodne, każdy bowiem inaczej reaguje na to uczucie, może przeżywać je w różny sposób. Najczęściej smutek dotyka zarówno naszej sfery fizycznej, jak i emocjonalnej i behawioralnej (związanej z zachowaniem). Objawy smutku należy więc podzielić na trzy grupy.
Do fizycznych objawów smutku zaliczyć można:
- zmęczenie, brak energii do działania;
- ból w klatce piersiowej, duszności;
- zawroty i ból głowy;
- smutny wyraz twarzy, brak uśmiechu;
- uboga mimika i gestykulacja;
- zamknięta postawa ciała;
- drżenie rąk (zwłaszcza podczas płaczu)
- Z kolei do objawów emocjonalnych smutku możemy zaklasyfikować:
- przygnębienie, pogorszenie nastroju;
- odczuwanie złości, lęku, bezradności, niepokoju.
- Do behawioralnych (związanych z zachowaniem) objawów smutku należą:
- niechęć do jakiejkolwiek aktywności;
- izolacja społeczna (unikanie przebywania z innymi) lub wręcz przeciwnie: lgnięcie do innych;
- płacz, szlochanie;
- krzyk z bezsilności;
- krytykowanie innych lub/i samego siebie;
- problemy ze snem (bezsenność lub nadmierne spanie, koszmary nocne) oraz apetytem (brak lub nadmierny);
- małomówność lub mówienie o swoim smutku, użalanie się nad sobą, malkontenctwo.
Jak widać, smutek generuje wiele objawów, zarówno dotyczących naszego ciała, jak i emocji, myśli i zachowań. Choć emocja ta niesie za sobą wiele cennych wskazówek, warto wiedzieć, jak sobie z nią radzić, aby smutek nas nie przytłoczył.
Jak radzić sobie ze smutkiem?
Aby poradzić sobie z narastającym uczuciem smutku należy przede wszystkim odpowiedzieć sobie na pytanie, skąd ów smutek się wziął, czego (lub kogo) dotyczy i czym możemy coś zrobić, aby to źródło smutku wyeliminować. Nie zawsze oczywiście jest to możliwe, nikt z nas bowiem z dnia na dzień nie przestanie przeżywać żałoby po bliskiej osobie lub martwić się o ukochaną osobę, która przebywa w szpitalu. Warto więc poznać sposoby radzenia sobie z nadmiernym smutkiem oraz wybrać te, które dla każdego z nas będą najbardziej odpowiednie. Poniżej 10 sposobów na walkę ze smutkiem z przykładami. Z pewnością wśród nich zajdziesz wiele, które pomogą właśnie Tobie.
1. Przebywanie z innymi
Doskonałym lekiem na smutek są… inni ludzie. Przebywanie z nimi i wśród nich może skutecznie odegnać złe emocje i sprawić, że poczujemy się potrzebni, kochani, akceptowani. Ukochana osoba, dzieci, rodzice, przyjaciele… Na pewno wiele bliskich nam osób chętnie dotrzyma nam towarzystwa w chwilach naszego smutku. Jeśli akurat nie mamy ochoty na towarzystwo innych osób z powodzeniem Możemy otaczać się… zwierzętami. Nasi przyjaciele psy, koty, konie czy jakiekolwiek inne stworzenia może i z nami nie porozmawiają ale doskonale empatyzują i wyczuwają nasze nastroje. Przytulenie się do ukochanego psa czy pogłaskanie mruczącego kota doskonale koi nerwy, pociesza oraz sprawia, że czujemy się potrzebni. Warto - w chwilach smutku - spędzać czas ze zwierzakami, zapisać się na wolontariat w schronisku czy… zastanowić się nad adopcją zwierzęcia.
2. Ruch i aktywność fizyczna
Kolejny lek na smutek to… ruch. Jazda na rolkach, rowerze, bieganie, pływanie, taniec, gry zespołowe… Sport czy jakakolwiek aktywność fizyczna nie tylko poprawiają naszą kondycję ale również sprawiają, że wydzielają się endorfiny, czyli hormony szczęścia. Nie ma chyba lepszej broni na smutek, prawda?
Sport lekarstwem na smutek
3. Obcowanie ze sztuką, tworzenie
W walce ze smutkiem bardzo pomocne może okazać się również obcowanie ze sztuką: słuchanie muzyki, oglądanie obrazów czy czytanie poezji mogą skutecznie odgonić nasze myśli od tego, co złe i przykre. Co ciekawe, bardzo pomocne może być także… tworzenie, np. pisanie piosenek, wierszy czy malowanie obrazów. W ten sposób możemy przelewać na papier czy płótno swoje emocje, również te negatywne. Dobrym lekiem na smutek jest pisanie pamiętnika, najlepiej w tradycyjnej, nie elektronicznej formie. Takie zapiski pozwolą nam uporządkować emocje ale i dadzą możliwość wypowiedzenia się, jeśli nie mamy akurat ochoty z nikim rozmawiać.
4. Zrobienie czegoś dla siebie
Gdy jesteśmy smutni musimy poprawić nastrój przede wszystkim sobie więc doskonałym sposobem będzie zrobienie czegoś dla siebie: ulubiona kawa, wyjście do fryzjera, ciekawy film czy po prostu spacer z ulubioną muzyką - takie proste sposoby mogą być czasami najbardziej skuteczne.
5. Poświęcanie czasu na swoje hobby
Jeśli jesteśmy smutni bardzo często zajmujemy się tym, co lubimy i tym, co sprawia nam przyjemność. Poświęcanie czasu na swoje hobby jest dobrym rozwiązaniem, robiąc to, w czym jesteśmy dobrzy bardzo skutecznie pozwoli nam uporać się z gorszym nastrojem.
Poświęcanie czasu na hobby
6. Kontakt z naturą
Uspokajający ale i poprawiający nastrój może być kontakt z naturą. Spędzanie czasu na łonie przyrody na pewno doskonale poradzi sobie z gorszym nastrojem. Gdy jesteśmy smutni, warto więc wybrać się na spacer czy wycieczkę za miasto. Wsłuchaj się w śpiewa ptaków, szum drzew, szelest liści, ciesz się spokojem i relaksem w pięknych okolicznościach przyrody.
7. Gotowanie i jedzenie
Kolejny lek na smutek to… przyjemność z jedzenia. Przygotowywanie lub/i spożywanie ulubionych potraw sprawi, że poczujemy się syci ale i o wiele bardziej zadowoleni. Możemy przygotować ulubione danie lub wybrać się do restauracji. Możesz zjeść w samotności ale i towarzystwie bliskich osób, np. swojej rodziny czy przyjaciół.
Gotowanie
8. Czas na refleksję
Czasami, gdy jesteśmy smutni nie musimy robić nic poza… myśleniem. Niech te chwile pogorszonego nastroju będą czasem refleksji, zastanowienia się nad sobą i dojścia do wniosku, że mamy wszystko, co jest nam potrzebne do szczęścia.
9. Pomaganie innym
Wiele radości może przynieść niesienie pomocy potrzebującym. Zrób coś dobrego dla innych, wyciągnij dłoń, dostrzeż, kto potrzebuje wsparcia. Możesz zrobić zakupy starszej sąsiadce ale i zapisać się na wolontariat w pobliskim schronisku. Pozwoli Ci to poczuć się potrzebnym, docenionym, ważnym. I będzie doskonałym lekiem na smutek.
10. Aktywność i działanie
Porada powiązana z poprzednią: jeśli się smucisz - działaj. Zrób porządki, odkurz auto, jedź na wycieczkę, wyjdź na spacer z psem. Zmień coś, bądź osobą aktywną, walcz ze smutkiem na różne sposoby. Z pewnością każdy z nas wybierze z powyższych sposobów jeden lub kilka, jakie okażą się najbardziej skuteczne w walce ze smutkiem.
Skutki długotrwałego odczuwania smutku
Wiemy już, jak walczyć z nadmiernym skutkiem, z pewnością każdy wybrał z powyższej listy ciekawe sposoby, które zastosuje w codziennym życiu. Dlaczego radzenie sobie z silnym uczuciem smutku jest takie ważne? Jakie konsekwencje może mieć jego długotrwałe odczuwanie? Zbyt długie odczuwanie silnego smutku może prowadzić do pogorszenia nastroju, spadku samooceny i pewności siebie, pogłębiania się izolacji społecznej oraz apatii bierności w działaniu. W konsekwencji może prowadzić do znacznego spadku motywacji do działania, a nawet do wykształcenia się myśli rezygnacyjnych. To z kolei prowadzić może do uczucia bezradności oraz epizodów depresyjnych. Pamiętajmy, że depresja jest poważną chorobą, która - nieleczona - może prowadzić nawet do myśli i prób samobójczych!
Smutek jako piękna ludzka emocja
Zapewne mało kto zgadza się z tytułem tej części artykułu… Smutek jest piękny? Warto się jednak nad tym zastanowić i spojrzeć na smutek nieco inaczej. Niech jest to dla nas emocja potrzebna, dająca nam informację o tym, czego nam brakuje, pozwalająca lepiej poznać samego siebie. Z drugiej strony niech stanie się sygnałem ostrzegawczym oraz motorem do zmian, do szukania radości w każdej chwili.
Komentarze