Salmonella - źródła zakażenia, objawy, leczenie

Według danych Sanepid ta groźna choroba układu pokarmowego dotyka aż 10 tysięcy Polaków rocznie. Źródłem problemu jest najczęściej żywność. Zakażenie bakterią Salmonelli ma bardzo burzliwy przebieg i może być niebezpieczne dla naszego zdrowia, a niekiedy nawet życia. Szczególnie groźne jest dla małych dzieci, kobiet w ciąży oraz osób przewlekle chorych i starszych. Sprawdź, jak w jakich produktach może znajdować się bakteria i jak uniknąć zakażenia Salmonellą.

Jak można się zarazić Salmonellą?

Większość zachorowań wynika z nieprzestrzegania zasad higieny przez producentów żywności, restauratorów, ale i przez nas samych podczas przygotowywania posiłków w domach. Do zatrucia bakterią Salmonella enterica dochodzi poprzez spożycie produktów (zwykle pochodzenia zwierzęcego), które były nieprawidłowo przechowywane, pochodząc od zakażonych zwierząt lub zostały skażone bakterią Salmonelli wskutek kontaktu z odchodami zwierząt na przykład myszy i szczurów, podczas ich przechowywania.

Salmonella czai się również szpitalach, gdzie możemy się zarazić w wyniku kontaktu z niedostatecznie zdezynfekowanym termometrem, czy bielizną pościelową. Do zakażenia może dojść też w wyniku kontaktu z kałem osoby chorej.

Najczęściej chorujemy w wyniku spożycia:

1. Jaj i produktów je zawierających na przykład majonezów, lodów i kremów cukierniczych.
2. Mięsa i jego przetworów.
3. Mleka i produktów mlecznych.
4. Wyrobów garmażeryjnych - przykładowo gotowych sałatek ze śmietaną lub majonezem, galaret, pasztetów.

W praktyce jednak zdarza, że bateria występuje również w wodzie i produktach roślinnych, przy których produkcji pracowały osoby zakażone.

Bakteria Salmonelli obecna na produktach spożywczych, nie tylko dobrze znosi niskie temperatury w lodówce, a nawet zamrażalniku, ale również potrafi się przemieszczać z zakażonych produktów na czyste powierzchnie. Niestety jest ona niezwykle żywotna i poza organizmem żywiciela potrafi przerwać nawet kilka lat.

Bardzo ważną informacją jest to, że Salmonella ginie podczas obróbki termicznej żywności. Bakterie nie są odporne na temperaturę powyżej 65 stopni. Aby nie doszło do zakażenia, unikajmy więc spożywania surowych potraw mięsnych i jajecznych jak tatar, czy kogel-mogel.

Dlatego tak istotne jest dokładne gotowanie potraw. Niedopieczone mięso, na wpół surowe jajka, niedosmażone kotlety - takie potrawy są potencjalnie niebezpieczne dla naszego zdrowia.

Jakie są objawy salmonellozy?

Salmonelloza jest chorobą układu pokarmowego, której objawy bardzo przypominają klasyczne zatrucie pokarmowe i należą do nich:

• silne bóle i skurcze brzucha,
• nudności,
• wymioty,
• biegunka,
• gorączka,
• złe samopoczucie - silne uczucie osłabienia.

Niezależnie od tego, czy Salmonella wystąpi u dorosłego, czy u dziecka w przypadku objawów o umiarkowanym nasileniu, wystarczy leczenie w domu. Jednak, gdy pojawia się bardzo wysoka gorączka, pacjent stale wymiotuje i ma bardzo silną biegunkę, odmawia picia i czuje się coraz słabiej, nie zwlekajmy z udaniem się na ostry dyżur do szpitala, ponieważ może dojść do groźnego dla życia odwodnienia lub rozprzestrzenienia się bakterii na cały organizm i sepsy.

W rzadkich przypadkach pojawia się Salmonelloza wielonarządowa. Dzieje się tak, gdy bakteria trafia z jelita do krwi, a następnie do narządów takich jak nerki, płuca, trzustka, czy serce.

Zwykłe zatrucie pokarmowe od Salmonelli, można odróżnić, tylko wykonując specjalistyczne badanie kału na obecność pałeczki Salmonelli.

Jak leczyć Salmonellę i zapobiegać zakażeniom?

Jeśli nie mamy do czynienia z ciężkim przebiegiem choroby, to leczenie jest przeważnie objawowe. Polega ono na stosowaniu powszechnie dostępnych preparatów przeciwbiegunkowych oraz przeciwwymiotnych, oraz jeśli to konieczne przeciwgorączkowych. Trzeba też stosować lekkostrawną dietę - unikamy jedzenia mięsa, mleka, jaj, słodyczy, potraw ciężkostrawnych na przykład smażonych. Lekarze zalecają spożywanie:

• gotowanego białego ryżu,
• makaronu,
• kisielu,
• kaszki ryżowej na wodzie,
• sucharków,
• gotowanej marchwi,
• gotowanych ziemniaków.

Do czasu, gdy poczujemy się lepiej, unikajmy polewania dań sosami - zwłaszcza tymi mięsnymi lub na bazie śmietany.

W przypadku ciężkiego przebiegu choroby, konieczna jest hospitalizacja. Choremu podaje się antybiotyk oraz kroplówkę z elektrolitami, aby uzupełnić stracone podczas uporczywych wymiotów i biegunki płyny. Wyraźna poprawa samopoczucia następuje już po kilku dniach.

Profilaktyka Salmonelli

Aby uniknąć choroby, warto przestrzegać kilku prostych zasad dotyczących higieny żywności:

1. Odpowiednie przechowywanie produktów spożywczych - najlepiej w lodówce. Nigdy nie przechowuj w temperaturze pokojowej produktów mięsnych, rybnych i jajecznych podatnych na zepsucie takich jak pasty rybne i z jaj, tatar, surowe wędliny.
2. Unikanie rozmrażania, a następnie ponownego zamrażania żywności. Rozmrożonych produktów nie powinno się też przechowywać w lodówce w postaci surowej. Najlepiej od razu je ugotować lub usmażyć i spożyć.
3. Porządnie gotujemy, smażmy i pieczmy przygotowywane dania. Salmonella łatwo ginie w wysokiej temperaturze.
4. Przechowuj mięso i jaja zawsze w specjalnie do tego przeznaczonych pojemnikach. Nie powinny one mieć kontaktu z innymi trzymanymi w lodówce produktami jak na przykład warzywa i owoce.
5. Myj dokładnie deski, noże oraz naczynia kuchenne, którymi posługujemy się podczas przygotowywania potraw mięsnych i rybnych. Najlepiej myć je ciepłą wodą z detergentem, a następnie dodatkowo wyparzyć. Unikajmy desek drewnianych, które są trudne do dezynfekcji i mogą być siedliskiem Salmonelli. Lepiej korzystać ze szklanych lub plastikowych, które mają gładką powierzchnię.
6. Nigdy nie kupuj mięsa, ryb, ani jaj z podejrzanego źródła. Wielu z nas lubi robić zakupy na różnego rodzaju bazarkach, gdzie warunki higieniczne nie są zadowalające. Zrezygnujmy z tego niebezpiecznego dla zdrowia nawyku. Jeśli sprzedawca nie przechowuje towaru w warunkach chłodniczych, to istnieje duże ryzyko zatrucia pokarmowego.
7. Uważaj również na lody i ciasta - kupuj je wyłącznie w miejscach sprawdzonych, co do których masz pewność, że są tam należycie przestrzegane zasady higieny żywności.
8. Dbaj o higienę osobistą. Mycie rąk po wyjściu z toalety, po powrocie z dworu oraz zawsze, zanim przystąpimy do przygotowywania i spożywania posiłków, to absolutna konieczność. Jak najszybciej naucz tych zasad swoje dzieci. Pamiętaj, że jeśli nie wyrobią sobie tego nawyku higienicznego już w wieku 2-3 lat, to później będzie trudno je do tego przekonać.

Nie lekceważmy higieny i podstawowych zasad bezpieczeństwa podczas przygotowywania posiłków. Unikajmy też jadania w podejrzanych miejscach, a jeśli pojawią się u nas silne objawy zatrucia pokarmowego, udajmy się jak najszybciej do lekarza.

Salmonella to poważna choroba, która bardzo często wymaga antybiotykoterapii, a w ciężkich przypadkach nawet leczenia szpitalnego. Nie lekceważmy wymiotów i biegunki, licząc na to, że same przejdą, ponieważ mogą one szybko doprowadzić do silnego odwodnienia organizmu, a to grozi nawet śmiercią.