Rozwój płodu ludzkiego - od zapłodnienia do urodzenia

Rozwój płodu ludzkiegoOrganizm człowieka jest jedną, dość skomplikowaną całością, która zdumiewała i zapewne zdumiewać będzie wszystkich adeptów, jak i doświadczonych badaczy medycyny. Rozpoczynając analizę wszystkich układów, narządów i tkanek, które tworzą tą jedyną i niepowtarzalną całość, można, a nawet trzeba rozpocząć od początku.

Organizm człowieka swój początek bierze z zapłodnienia komórki jajowej przez plemnika, któremu udało się przebyć drogę z nasieniowodów mężczyzny do pochwy kobiety. Właśnie w tym momencie zarodkowi nadawane są wszystkie cechy dziedziczne, jak: płeć, kolor oczu czy skłonności do pewnych chorób. Życie płodowe człowieka można podzielić na dwa okresy: okres zarodkowy i okres płodowy.

Zapłodnienie, czyli połączenie się komórki jajowej kobiety z plemnikiem mężczyzny zajmuje miejsce pierwsze w całym cyklu życia, nawet przed okresem zarodkowym. Zapłodnienie jest możliwe dzięki enzymom zawartym w plemniku, dzięki którym może on swobodnie wniknąć do wnętrza komórki jajowej, gdzie porzuca swoją wić, która umożliwiała mu poruszanie się. Teraz już jądro przemieszcza się do środka komórki jajowej, by utworzyć diploidalne jądro zygoty. Pierwsza komórka nowego osobnika powstała - czas więc na jej rozwój.

Od zapłodnienia do urodzenia

Po upływie 30 godzin od zapłodnienia komórka nowego osobnika przechodzi w okres zarodkowy, ponieważ wtedy zachodzi już pierwszy podział zygotyczny. Z jednej komórki powstają 2, po 48 godzinach jest ich 4 i z każdym kolejnym dniem przybywa ich dwukrotna ilość. Kiedy podział komórek zbliży się do liczby 30 pomiędzy komórkami pojawia się blastocysta, której funkcja skupia się na ochranianiu i odżywianiu. W pierwszym tygodniu zarodek będzie wędrował jajowodem do macicy, dotrze do niej około 5 dnia od zapłodnienia. Po upływie 7 dni od zapłodnienia zarodek będzie miał średnicę 0,2 mm. Z każdym tygodniem będą zachodzić bardziej spektakularne zmiany, do porodu zostało około 37 tygodni.

Kiedy blastocysta zagnieżdża się w błonie śluzowej macicy, zarodek ma już około 8 dni. Wtedy czerpie on substancje odżywcze z rozkładu komórek, ten etap to kilkaset komórek w zarodku. Podczas drugiego tygodnia rozwijania się zarodka pojawiają się przyszłe komórki nerwowe. Na koniec 2 tyg. zarodek ma już 2 mm. Trzeci tydzień to powstanie trzech listków zarodkowych, zawiązek naczyń krwionośnych, cewki nerwowej oraz łożyska, które będzie pośredniczyć w wymianie zarodek-mama. Czwarty tydzień to zachodzenie procesów krwiotwórczych a z jelita pierwotnego powstają zawiązki narządów jamy brzusznej. Są obecne również zawiązki oczu i uszu. Równie ważne jest powstanie trzech pęcherzyków mózgowych. W ciągu kolejnego tygodnia zarodek podwoił swoją wielkość.

W piątym tygodniu zarodek może już unosić się w owodni. Głowa zaczyna się powiększać, zawiązuje się twarz, soczewki oczne i pęcherzyki uszne - widoczne są także dłonie i stopy! Serce staje się coraz silniejsze, a płuca tworzą swoje płaty. Dwie pierwsze tkanki - chrzęstna szkieletu i mięśniowa. Zawiązują się gruczoły płciowe i zewnętrzne narządy płciowe. Zarodek ma już 6 mm. Szósty tydzień przynosi dobre wiadomości - serce wykształciło się w pełni, następuje podział aorty od tętnicy płucnej. W tym tygodniu głowa jest największa, powstają na niej zaczątki jamy ustnej i szczęk; czaszka kostnieje. Pęcherzyk żółtkowy zaczyna się kurczyć - powstaje jelito ślepe i wyrostek robaczkowy. Oskrzela rozgałęziają się. Zarodek ma już 1, 5 cm. W kolejnym tygodniu głowa zaczyna już dopasowywać się do tułowia i zajmuje połowę ciała, rysy twarzy są już widoczne. Palce oddzielają się od siebie, błona pomiędzy nimi znika. Silny rozwój kresomózgowia. Narządy płciowe różnicują się - na jajniki lub jądra. Zarodek ma już 3 cm, a waży około 2 gramy.

W 9 tygodniu zarodek wchodzi w okres płodowy. Zarodek w okresie płodowym można nazwać płodem, gdyż jego cechy morfologiczne mogą wskazać do jakiego gatunku należy. Wtedy właśnie wykształca się łożysko. Pojawiają się paznokcie, a w 10 tygodniu indywidualne linie papilarne. Podczas badania USG można stwierdzić płeć dziecka. Płód po ukończeniu 12 tygodnia osiąga długość 7 cm i waży 15 g. Podczas trzech kolejnych miesięcy (13.-16.) płód rośnie, ale jego głowa nadal jest większa od reszty ciała. Formują się stawy, rozwija się tkanka kostna. Jelito wypełnia się smółką. Dziecko zaczyna ćwiczyć oddychanie, serce bije mu 160 razy na minutę, wyczuwalne są ruchy dziecka. Płód po 16 tygodniu ma już 16 cm i waży 110 g! Jeszcze 21 tygodni do porodu.

Kolejne trzy tygodnie to pokrycie się meszkiem skóry dziecka, zaś na głowie pojawienie się włosów. Serduszko płodu jest już słyszalne za pomocą aparatury. Płód pod koniec 20 tygodnia mierzy 26 cm, a waży 320 g. Od 21. tygodnia do 24. zachodzi dużo zmian - otwieranie się powiek, powstanie brwi i rzęs. Głowa nadal jest większa od tułowia, ale za to rysy stają się bardziej dziecięce. Proces mielinizacji obejmuje mózgowie, tak ważne dla prawidłowego rozwoju układu nerwowego. W płucach tworzą się pęcherzyki płucne, oddychanie jest już coraz lepsze. Dziecko na tym etapie może mieć kaszel, bądź czkawkę. Rozwija się odruch ssania. Płód pod koniec 24. tygodnia ma już 34 cm i waży 600 g. W następnym okresie rozwoju płód umie już rozpoznawać dźwięki i reagować na nie. Skóra płodu w 25. tygodniu życia staje się pomarszczona a w warstwie podskórnej może odkładać się tkanka tłuszczowa. Płód urósł kolejne 4 cm i waży już około kilograma! Dzidziuś może już oddychać powietrzem i nawet krzyczeć. Około 29. tygodnia z twarzy noworodka znika meszek, a skórę płodu pokrywa maź płodowa. Dziecko przygotowuje się do porodu przyjmując pozycję płodową z główką w dół. Płód przybrał na wadze kolejne 0, 5 kg i mierzy już 40 cm.

Przez kolejne trzy tygodnie (odpowiednio 33.-36.) płód waży 2, 5 kg i mierzy 45 cm. Wtedy właśnie wykonuje silne ruchy, głowa zstępuje do miednicy matki. Ostatecznie kształtują się zwoje kory mózgowej. 37. i 38. tydzień to ostateczne ukształtowanie się płodu i przygotowanie go do porodu. Kości czaszki są silnie uwapnione, paznokcie wystają poza palce. Meszek, który pozostał na skórze płodu ostatecznie zanika. Wielkość płodu gotowego do przyjścia na świat wynosi około 50 cm i waży około 3, 4 kg. Oczywiście zdarzają się odstępstwa od normy, zarówno względem wagi, jak i wzrostu. Ważne, by poród przebiegł bezpiecznie, a dziecko otrzymało 10 punktów w skali noworodkowej. Należy również pamiętać o odpowiedniej opiece lekarskiej przez cały okres noworodkowy.

Dziecko to największy dar, jaki można podarować rodzicom. Kobiety, mężczyźni - dbajcie o swoje pociechy.

Komentarze