Olejki eteryczne znane są od tysięcy lat. Starożytni Egipcjanie perfumowali nimi ciała i ubrania, konserwowali pokarmy, a nawet balsamowali zwłoki. Dodawali je także do zapraw murarskich, dzięki czemu w świeżo wzniesionych budowlach roznosił się wyjątkowy aromat. Do dziś stanowią spore wyzwanie dla medycyny naturalnej. Wykazują szereg właściwości zdrowotnych i jednocześnie nie powodują działań ubocznych.
Są stosowane na szeroką skalę w leczeniu rozmaitych schorzeń. Seanse aromaterapii pozwalają także zrelaksować umysł i ciało, przez co stanowią doskonały sposób na walkę z przemęczeniem i chronicznym stresem. Co ciekawe, w Japonii, olejki eukaliptusowe i cytrusowe są rozpylane w biurach, zwiększając zdolność koncentracji pracowników. W poczekalniach i korytarzach z kolei dominuje zapach lawendy i rozmarynu, który koi nerwy i uspokaja osoby czekające na spotkanie biznesowe.
Aromaterapia - sztuka medyczna z bogatą historią
Historia aromaterapii, czyli leczenia olejkami eterycznymi sięga czasów starożytnych. Na papirusach odnalezionych podczas prac archeologicznych w krajach Dalekiego Wschodu można odczytać liczne zapiski z recepturami na mikstury oparte na wyciągach z roślin. Dowiadujemy się z nich również o tym, że około 5000 lat temu istniały już destylarnie specjalizujące się w tworzeniu aromatycznych esencji. W kraju faraonów ludzie nacierali olejkami ciało twierdząc, że w ten sposób chronią się przed niekorzystnym wpływem suchego klimatu oraz rozmaitymi chorobami. Królowa Kleopatra z kolei sypiała na poduszkach wypełnionych płatkami róż, co gwarantowało jej spokojny odpoczynek i wyjątkowe marzenia senne. Z Egiptu, Indii i Chin, aromaterapia trafiła do Europy. Początkowo była stosowana w antycznej Grecji, skąd błyskawicznie dotarła do Rzymu. Dla Europejczyków olejki eteryczne były przedmiotem kultu, często znajdującym zastosowanie w obrzędach religijnych. Hipokrates zalecał je ponadto do masażu i kąpieli zaś Teofrast z Eresos po raz pierwszy opracował księgę, w której przedstawił zastosowanie olejków eterycznych w terapii poszczególnych schorzeń. Aromaterapia przetrwała także trudny okres średniowiecza. Destylacją ekstraktów roślinnych zajmowali się wówczas zakonnicy, którzy tworzyli z nich mikstury oraz nalewki wspomagające leczenie wielu chorób. Dane historyczne mówią także o pewnym angielskim miasteczku, w którym uniknięto epidemii cholery tylko dlatego, że jego mieszkańcy specjalizowali się w pozyskiwaniu olejku lawendowego znanego z właściwości antyseptycznych. Na choroby dziesiątkujące lokalne społeczności nie zapadali ponadto rękawicznicy. Przyczyną tego był zwyczaj mocnego perfumowania dodatków odzieżowych produkowanych ze skór naturalnych. Za początek współczesnej aromaterapii możemy uznać lata 20. XX wieku, kiedy olejki eteryczne przykuły uwagę francuskiego chemika Rene Gattefosse’a. Uczony podczas wykonywania doświadczeń oparzył się w rękę i odruchowo zamoczył dłoń w naczyniu z olejkiem lawendowym. Zauważył, że rana zagoiła się wyjątkowo szybko, zaś w miejscu oparzenia nie pozostała żadna blizna. Badacz postanowił więc bliżej przyjrzeć się właściwościom esencji eterycznych, poświęcając im swoją dalszą karierę naukową i tworząc gałąź nauki nazwaną aromaterapią, która przetrwała do dnia dzisiejszego.
Zdrowie płynące z roślin
Aromaterapia to leczenie zapachem. Jest to dziedzina medycyny naturalnej, która bada nie tylko wpływ aromatu na samopoczucie człowieka, ale także zajmuje się zgłębianiem wiedzy o leczniczych właściwościach olejków eterycznych, które znajdują zastosowanie w masażach, kąpielach, inhalacjach, okładach czy stanowią składnik kosmetyków. Pachnące ekstrakty otrzymywane są z roślin w wyniku procesu destylacji. Warto jednak podkreślić, że w przeciwieństwie do ziół są dużo bardziej skoncentrowane. Szacuje się, że do wyprodukowania jednego litra olejku różanego jest potrzebnych około dwóch ton płatków kwiatowych. Wszystkie olejki eteryczne wykazują przede wszystkim silne właściwości antyseptyczne, co oznacza, że są bezkonkurencyjne w walce z drobnoustrojami. Delikatnie podrażniają błonę śluzową, potęgując jej zdolności wydzielnicze i wykrztuśne. Rozrzedzają wydzielinę ułatwiając jej usuwanie z organizmu. Większość z nich działa także napotnie, moczopędnie i rozkurczowo. Niektóre z nich dodają energii i pobudzają do działania, podczas gdy inne wspomagają odprężenie i świetnie redukują stres. Wśród esencji roślinnych możemy też spotkać substancje, które ułatwiają koncentrację, łagodzą dolegliwości bólowe lub są afrodyzjakami. Naukowcy z Austrii udowodnili, że wiele olejków eterycznych powoduje lepsze ukrwienie mózgu i stymuluje korę mózgową do pracy, przez co aromaterapia sprzyja doskonaleniu zdolności poznawczych i umiejętności kojarzenia. Co ważne, specyfiki te są w stu procentach naturalne, nie odkładają się w organizmie i w przeciwieństwie do klasycznych leków, nie powodują dolegliwości ubocznych.
Zastosowanie olejków eterycznych - kąpiele, inhalacje, masaże
Olejki eteryczne mogą przenikać do organizmu w rozmaity sposób. Najczęstszą formą ich zastosowania są inhalacje dokonywane przy użyciu naczynia z gorącą wodą lub specjalnego, ceramicznego kominka ogrzewanego płomieniem świecy. Parujący aromat wdychany przez nos sprawia, że zawarte w nim substancje lecznicze wnikają przez śluzówkę do krwiobiegu, a następnie są rozprowadzane po całym organizmie.
Podobne działanie można osiągnąć zażywając kąpieli z dodatkiem pachnących esencji. Zanurzenie ciała sprawia, że cząsteczki ekstraktów zdrowotnych przenikają także przez skórę. Ciepła woda intensyfikuje przy tym aromat i wspomaga rozluźnienie mięśni. Co ciekawe, eteryczne esencje nie rozpuszczają się w wodzie lecz unoszą na jej powierzchni. Dzięki temu po kąpieli ciało jest pokryte aromatycznym filtrem zapewniającym odpowiednie nawilżenie i odżywienie skóry, przez co staje się ona bardziej jędrna i elastyczna.
Olejki eteryczne znajdują też zastosowanie w masażu. W tym przypadku łączone są z olejem bazowym - najczęściej migdałowym, saflorowym lub sezamowym, a następnie rozprowadzane na powierzchni skóry. W ten sposób unika się ryzyka podrażnienia skóry przez mocno skoncentrowaną miksturę.
Masaż z użyciem olejków eterycznych łączy korzyści płynące z zabiegów aromaterapeutycznych i fizykalnych. Pomaga rozluźnić mięśnie i zniwelować uczucie napięcia. Redukuje negatywne stany emocjonalne i pomaga odzyskać równowagę psychiczną. Wzmaga krążenie krwi, dzięki czemu substancje zawarte w wonnych esencjach lepiej przenikają do krwiobiegu i szybciej rozchodzą się po organizmie. Dobrym rozwiązaniem jest także stosowanie aromatycznych kompresów. W tym celu gazę nawilżoną w olejku eterycznym rozcieńczonym w ciepłej lub zimnej wodzie przykłada się na kilka minut do chorego miejsca.
Najbardziej popularne olejki eteryczne
Jedną z substancji, najczęściej stosowaną w aromaterapii jest olejek lawendowy, znany ze swoich właściwości antybakteryjnych, antywirusowych i przeciwgrzybiczych. Już w czasie II wojny światowej był powszechnie stosowany do dezynfekcji ran, również tych postrzałowych. Chirurdzy sterylizowali nim także narzędzia używane do zabiegów. Dziś olejek lawendowy pomaga przede wszystkim w walce z infekcjami. Znany jest także z właściwości odprężających. Pomaga zrelaksować się po ciężkim dniu i jest bezkonkurencyjny w przypadku osób cierpiących na zaburzenia snu. Do walki z bezsennością zaleca się umieszczenie pod poduszką woreczka z lawendą lub skropienie poszewki kilkoma kroplami ekstraktu. Doskonale sprawdza się także przy stanach lękowych oraz wspomagająco w leczeniu depresji. Pozwala uporać się z bólem głowy. Ze względu na właściwości antyseptyczne, znajduje zastosowanie w leczeniu chorób skóry, przede wszystkim trądziku, łuszczycy oraz grzybic.
Drugim olejkiem stosowanym na szeroką skalę jest ekstrakt z rozmarynu. Podobnie jak wyciąg z lawendy, posiada on właściwości antybakteryjne. Świetnie pobudza układ krążenia redukując w ten sposób obrzęki, uczucie ciężkich nóg oraz zimnych stóp. Doskonale orzeźwia i pobudza do działania. Uznawany jest ponadto za jeden z najsilniejszych afrodyzjaków. Specjaliści w zakresie aromaterapii zalecają także sięganie po olejek miętowy. Specyfik ten jest szczególnie przydatny w okresie przeziębień. Świetnie udrożnia drogi oddechowe, rozrzedza wydzielinę zalegającą w zatokach i oskrzelach, przez co ułatwia jej wydalanie. Stosowany na skórę wykazuje działanie chłodzące i regenerujące. Pomaga też odprężyć się po ciężkim dniu i świetnie łagodzi rozdrażnienie. Stosuje się go również jako środek poprawiający kondycję włosów. W medycynie naturalnej, olejek miętowy jest powszechnie znany jako specyfik pozwalający uporać się z chorobą lokomocyjną.
W ostatnim czasie coraz większą popularność zyskują też olejki cytrusowe. Naukowcy dowiedli, że redukują one wydzielanie hormonu stresu - kortyzolu, przez co sprzyjają dobremu nastrojowi. Jednocześnie mobilizują do działania, dodają energii i wspomagają koncentrację. Często znajdują zastosowanie w kosmetykach do twarzy - redukują wydzielanie sebum, ściągają pory i rozjaśniają cerę. Należy jednak pamiętać, że po ich zastosowaniu, przez około 6 godzin nie można wystawiać skóry na bezpośrednie działanie promieni słonecznych.
Olejkiem o wyjątkowym aromacie jest ponadto ekstrakt ylang-ylang, który świetnie niweluje napięcie mięśni i pomaga walczyć ze stresem. Składa się z około 1200 rozmaitych substancji. W medycynie naturalnej uważany jest za jeden z najlepszych środków wspomagających leczenie depresji oraz stanów lękowych. Co ciekawe, stosowany jest także jako afrodyzjak.
Mądry wybór
Zanim zdecydujemy się na kupno konkretnego olejku eterycznego, koniecznie zapoznajmy się z jego właściwościami. Pamiętajmy przy tym, że stosowanie ekstraktów z roślin nie jest zalecane alergikom, małym dzieciom oraz kobietom w ciąży. Uważajmy przy tym na podróbki. Niepełnowartościowe produkty, chociaż posiadają łudząco podobny aromat, nie wykazują właściwości leczniczych. Warto wiedzieć, że oryginalne olejki eteryczne sprzedawane są w buteleczkach z ciemnego szkła - w ten sposób nie tracą swoich właściwości pod wpływem działania promieni słonecznych. Na każdym flakonie powinna znajdować się etykieta z nazwą łacińską rośliny, z której został pozyskany olejek oraz adnotacją o miejscu jego pozyskania. Wiarygodność producenta zwiększają także certyfikaty - najczęściej jest to IFEAT lub ISO 9001. Czasami na etykiecie można znaleźć także informację o zastosowaniu olejku oraz sposobie jego dawkowania. Należy też zwrócić uwagę na datę ważności oraz dane kontaktowe importera, nie zapominając jednocześnie o tym, że olejki eteryczne posiadają z reguły stosunkowo wysoką cenę w porównaniu z produktami niepełnowartościowymi.
Komentarze